Co może stanowić podstawę kasacji? Adwokat z Katowic

Tematyka podstaw kasacji jest bardzo skomplikowana. Notabene, to dlatego ustawodawca narzucił, aby ten nadzwyczajny środek zaskarżenia został sporządzony przez profesjonalistę (radcę prawnego lub adwokata). Dlatego też w przedmiotowym artykule ogólnie wskaże na uchybienia, które mogą stanowić podstawę zarzutów kasacyjnych.

Zgodnie z treścią art. 523 § 1 k.p.k. kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wymienionych w art. 439 lub innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary. Powyższe ograniczenie dotyczące niewspółmierności kary, nie dotyczy Prokuratora Generalnego w sprawie o zbrodnię. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.

Uchybienia z art.439 k.p.k. występują wtedy, gdy:

1. w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona lub niezdolna do orzekania bądź podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 40;
2. sąd był nienależycie obsadzony lub którykolwiek z jego członków nie był obecny na całej rozprawie;
3. sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu szczególnego albo sąd szczególny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego;
4. sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu;
5. orzeczono karę, środek karny, środek kompensacyjny lub środek zabezpieczający nieznane ustawie;
6. zapadło z naruszeniem zasady większości głosów lub nie zostało podpisane przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu;
7. zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiająca jego wykonanie;
8. zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone;
9. zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-11k.p.k.;
10. oskarżony w postępowaniu sądowym nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 79 § 1 i 2 oraz art. 80 lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy;
11. sprawę rozpoznano podczas nieobecności oskarżonego, którego obecność była obowiązkowa.

Przy czym należy podkreślić, że uchylenie orzeczenia jedynie z powodów określonych w § 1 pkt 9-11 może nastąpić tylko na korzyść oskarżonego, o czym powinien pamiętać pełnomocnik Oskarżyciela (posiłkowego, prywatnego) przy wnoszeniu kasacji.

Poza uchybieniami wymienionymi w art. 439 KPK kasacja może zostać wniesiona tylko z powodu "innego rażącego naruszenia prawa", jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. Chodzi tu o takie naruszenie prawa określonego przepisu prawa materialnego lub procesowego, która ma z jednej strony charakter oczywisty i niebudzący wątpliwości, z drugiej strony wykazuje ciężar gatunkowy tego naruszenia, tj. poważną obrazę prawa, która ma istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia¹

Sąd Najwyższy w treści postanowienia z dnia 14 lipca 2022 r. (sygn. II KK 281/22) podkreślił, że “w kasacji nie można podnosić zarzutów typowych dla postępowania apelacyjnego, w ramach którego poddaje się kontroli orzeczenie wydane przez sąd meriti. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy w toku postępowania odwoławczego dojdzie do tzw. „efektu przeniesienia”, czyli zaabsorbowania do orzeczenia sądu ad quem uchybień popełnionych przez sąd a quo. Kontrolą kasacyjną objęte są wyłącznie kwestie prawne i to te zawężone do kategorii uchybień wymienionych w art. 523 § 1 KPK, które zostały rzeczywiście popełnione przez sąd odwoławczy. Wskazana specyfika i wyjątkowość postępowania kasacyjnego nie pozwala zatem na prowadzenie w nim dublującej, „trzecioinstancyjnej” kontroli orzeczenia sądu pierwszej instancji. Charakter kasacji jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia wnoszonego od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego, z powodu rażącego naruszenia prawa przez ten sąd, nie pozwala również na kwestionowanie w tego rodzaju środku dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych.”²

Resumując powyższe należy podkreślić i każda sprawa karna, przed sporządzeniem kasacji, musi zostać wnikliwie przeanalizowana przez fachowego obrońcę. Jak widać tematyka podstaw kasacyjnych jest niezwykle zawiła.

Bibliografia:

• Kodeks postępowania karnego. Komentarzred. prof. dr hab. Andrzej Sakowicz, dr Katarzyna T. Boratyńska, dr Paweł Czarnecki, prof. dr hab. Adam Górski, prof. dr hab. Radosław Koper, prof. UW dr hab. Michał Królikowski, prof. dr hab. Arkadiusz Lach, dr Andrzej Ważny Rok: 2023Wydanie:10Stan na:2023-12-14Zakres1-673;
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia z dnia 14 lipca 2022 r. sygn. II KK 281/22