Dozór elektroniczny - czym jest i kto się może o niego ubiegać?

Dozór elektroniczny jest to kontrola zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych. Instytucję dozoru elektronicznego normują przepisy art. 43a-43 Kodeksu Karnego Wykonawczego, dalej kkw. Natomiast system dozoru elektronicznego stanowi ogół metod postępowania i środków technicznych służących do wykonywania dozoru elektronicznego.

Instytucja ta umożliwia osobie skazanej, wobec której prawomocnie orzeczono karę pozbawienia wolności, na odbycie tej kary w warunkach wolnościowych, w miejscu jej zamieszkania, co pozytywnie wpływa na jej resocjalizację, pozwala na zachowanie więzi rodzinnych, sprawowanie bezpośredniej opieki nad dziećmi oraz wykonywanie obowiązków zawodowych oraz domowych.

W sytuacji, gdy Sąd udzieli zezwolenia na odbywanie kary w tym systemie, Skazanemu zostaje założony na nogę lub rękę, niekrępujący nadajnik radiowy. Z kolei w jego miejscu zamieszkania zostaje zamontowane urządzenie monitorujące. Od tej chwili Skazany zgodnie z przedstawionym i zatwierdzonym przez Sąd harmonogramem musi przebywać w miejscu zamieszkania. W przypadku niewywiązywania się z powyższego, o każdym naruszeniu zasad powiadamiany jest sędzia i kurator sądowy.

1. Kto może ubiegać się o dozór elektroniczny?

Zgodnie z art. 63la kkw Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące przesłanki:

• orzeczona kara pozbawienia wolności nie przekracza jednego roku i 6 miesięcy (stosuje się odpowiednio, gdy skazanemu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku i 6 miesięcy),
• nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64§ 2 Kodeksu karnego (recydywa wielokrotna),
• jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary,
• skazany posiada określone miejsce stałego pobytu,
• pełnoletnie osoby zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę ( art. 43h § 3)
• zostały spełnione warunki techniczne (art. 43h §1).

Zgodnie z art. 43 lb kkw o objęcie dozorem elektronicznym mogą ubiegać się także osoby wobec których orzeczono zastępczą karę pozbawienia wolności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe lub karę pozbawienia wolności orzeczoną w warunkach, o których mowa w art. 37b lub w art. 87 § 2 Kodeksu karnego.

2. Kto nie może zostać objęty dozorem elektronicznym?

Systemem tym nie mogą zostać objęte osoby wobec których orzeczono:

• karę pozbawienia wolności w warunkach określonych w art. 64 § 2 Kodeksu karnego (recydywa wielokrotna),
• karę aresztu lub zastępczą karę aresztu za wykroczenie,
• zastępczą karę pozbawienia wolności za wykroczenie skarbowe,
• karę porządkową lub środek przymusu skutkujący pozbawieniem wolności,
• karę aresztu wojskowego.

3. Jaki organ decyduje o udzielenie zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego?

Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa, co wynika z art. 43e kkw.

4. Jakie dokumenty należy dołączy do wniosku?

W pierwszej kolejności wskazać należy, że prawidłowo sporządzony wniosek powinien spełniać wymogi pisma procesowego określone w art. 119 kodeksu postępowania karnego. Do wniosku należy dołączyć także harmonogram zajęć oraz zgodę osoby lub osób pełnoletnich wspólnie zamieszkujących ze skazanym w miejscu, gdzie będzie wykonywany dozór.

5. Czy wniosek podlega opłacie?

Nie, wniosek ten jest zwolniony z opłaty sądowej.

6. Jaki jest termin rozpatrzenia wniosku?

Sąd penitencjarny powinien rozpatrzyć wniosek w terminie 30 dni od daty jego wpływu.

7. Czy na odmowę udzielenia zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego przysługuje środek odwoławczy?

Tak, na postanowienie Sądu, którym odmówiono udzielenia zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego przysługuje zażalenie. Podkreślić trzeba, że ponowny wniosek może być złożony dopiero po upływie 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o odmowie udzielenia zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Jeśli ponowny wniosek zostanie złożony przed upływem 3 miesięcy Sąd pozostawi go bez rozpoznania.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 6.06.1997 r.- Kodeks karny wykonawczy(Dz. U. 2020 r. poz. 523),
2. Ustawa z dnia 6.06.1997r. - Kodeks Karny (Dz.U. z 2019r. poz. 1950 z póź. zm.),
3. Ustawa z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych  z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020r. Poz. 568).