Usiłowanie jako forma popełnienia przestępstwa.

W orzecznictwie i doktrynie powszechnie przyjmuje się, iż usiłowanie umiejscowione w art. 13 § k.k. jest po prostu jednym ze stadiów przestępstwa, na które to składa się zamiar, przygotowanie, usiłowanie oraz dokonanie. O ile zamiar pozostaje zawsze bezkarny, to przygotowanie jest karalne tylko wówczas, gdy ustawa tak stanowi, natomiast usiłowanie tak jak zresztą dokonanie jest karalne zawsze. W tym miejscu należy wskazać, iż nie jest możliwe nieumyślne usiłowanie czy też przygotowanie, natomiast znamionami usiłowania są: zamiar, następnie zachowanie kroczące bezpośrednio do dokonania oraz brak dokonania. Nadto można wyróżnić usiłowanie tzw. zupełne, które to zachodzi wówczas, kiedy sprawca zrealizował wszystkie zaplanowane czynności, które miały prowadzić do zrealizowania zamiaru, lecz nie osiągnął pożądanego skutku, a także usiłowanie tzw. niezupełne, to jest takie kiedy sprawca nie zakończył ostatniej czynności, która to miała bezpośrednio zmierzać do dokonania danego czynu. Ustawodawca w art. 13 § 2 k.k. rozszerza formy usiłowania na jeszcze jedną z form usiłowania, tzw. usiłowanie nieudolne, z którą to mamy do czynienia wtedy, gdy dokonanie przestępstwa od samego początku jest po prostu niemożliwe, czego jednak sprawca sobie tego nie uświadamia (np. włamanie do bankomatu za pomocą noża).

Art.  13. Usiłowanie. Udolność i nieudolność.

§  1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje.
§  2. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.