Zmiany w zasadach łączenia kar.
Na wstępie przypomnieć należy, że instytucja kary łącznej po raz pierwszy pojawiła się w Rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. i od tego czasu obecna jest w polskim ustawodawstwie karnym.
Co do zasady polska ustawa karna na przestrzeni lat ustanawiała, że w zbiegu pozostaje klika przestępstw, które zostały popełnione, zanim zapadł pierwszy wyrok za którekolwiek z nich. Ponadto wskazywano, że jest to instytucja prawa materialnego.
Na gruncie obecnej treści art. 85 § 1 KK – podobnie jak art. 85 KK przed nowelizacją z 20.02.2015 r. – zbieg przestępstw należy uznać za realny, gdy sprawca popełnił kilka czynów, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z nich, a czyny te są traktowane jako kilka przestępstw, czyli nie ma zastosowania żaden mechanizm redukcyjny pozwalający skazać sprawcę za jeden czyn.
Odstępując od tej konstrukcji w nowelizacji KK z 20.02.2015 r., ustawodawca wyeliminował z niej przesłankę "pierwszego wyroku" jako granicy dla zbiegu przestępstw 1.
Poniżej przedstawiono zestawienie treści art. 85 KK, z uwzględnienie zmian jego treści:
| Treść art.85 KK przed nowelizacją ustawy z dnia 20.02.2015 r. -wersja od: 26 maja 2014 r. do: 8 lutego 2015 r. | Treść art.85 KK po nowelizacją ustawy z dnia 20.02.2015 r- wersja od 2015.07.01 r. do 2016.04.15r. | Treść art.85 KK po nowelizacją ustawy z dnia 20.02.2015 r- wersja od 2016.04.15 r. do 2020.06.24r. |
|
"Art. 86. 73 [Kara łączna. Wymiar]
§ 1. Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności; karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach. Kara łączna grzywny określonej w art. 71 § 1 nie może przekraczać 270 stawek dziennych - jeżeli jest ona związana z zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności oraz nie może przekraczać 135 stawek dziennych - jeżeli jest ona związana z zawieszeniem wykonania kary ograniczenia wolności. § 1a.Jeżeli suma orzeczonych kar pozbawienia wolności wynosi 25 lat albo więcej, a chociażby jedna z podlegających łączeniu kar wynosi nie mniej niż 10 lat, sąd może orzec karę łączną 25 lat pozbawienia wolności. § 2.Wymierzając karę łączną grzywny, sąd określa na nowo wysokość stawki dziennej, kierując się wskazaniami określonymi w art. 33 § 3; wysokość stawki dziennej nie może jednak przekraczać najwyższej ustalonej poprzednio. § 2a.Jeżeli chociażby jedna z podlegających łączeniu grzywien jest wymierzona kwotowo, karę łączną grzywny wymierza się kwotowo. § 2b.Jeżeli chociażby jedna z podlegających łączeniu grzywien została orzeczona na podstawie art. 309, sąd wymierza karę łączną grzywny w granicach od najwyższej z kar tego rodzaju wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 4.500 stawek dziennych grzywny. § 3.Wymierzając karę łączną ograniczenia wolności, sąd określa na nowo wymiar czasu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne albo wysokość potrąceń, stosując art. 35; obowiązki wymienione w art. 36 § 2 stosuje się, chociażby zostały orzeczone tylko za jedno ze zbiegających się przestępstw. |
Art. 85. 137 [Warunki orzekania kary łącznej]
§ 1. Jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną. § 2.Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu, z zastrzeżeniem art. 89, w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w § 1. § 3.Podstawą orzeczenia jednej kary łącznej nie może być kara wymierzona za przestępstwo popełnione po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania innej kary podlegającej łączeniu z karą wykonywaną w chwili popełnienia przestępstwa, lub karą łączną, w skład której wchodzi kara, która była wykonywana w chwili popełnienia czynu. § 4.Karą łączną nie obejmuje się kar orzeczonych wyrokami, o których mowa w art. 114a. |
Art. 85. 148 [Warunki orzekania kary łącznej]
§ 1. Jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną. § 2.Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu, z zastrzeżeniem art. 89, w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w § 1. § 3. 149Jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu. § 3a. 150Jeżeli kara wykonywana lub orzeczona, o której mowa w § 3, stanie się następnie podstawą orzeczenia kary lub kar łącznych, zakaz łączenia kar odnosi się również do tej kary lub kar łącznych. § 4.Karą łączną nie obejmuje się kar orzeczonych wyrokami, o których mowa w art. 114a. |
Jeżeli chcieliby Państwo skorzystać z dobrodziejstwa łączenia kar lub skonsultować swoją sytuację prawną w zakresie możliwości skorzystania z przedmiotowej instytucji, to wówczas zapraszam do kontaktu z Kancelarią. Nasza Kancelaria Adwokacka w Katowicach świadczy pomoc w zakresie prawa wykonawczego, która może okazać się nieodzowna w opisanej sytuacji.
1 Kodeks karny. Komentarz Fragment pozycji: Kodeks karny. Komentarz red. prof. dr hab. Alicja Grześkowiak, prof. dr hab. Krzysztof WiakRok: 2021 Wydanie: 7 Stan na: 2020-12-05 Zakres 1-363 Propozycja cytowania: A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2021